Długoterminowy budżet UE pomaga milionom studentów, tysiącom naukowców, miast, przedsiębiorstw, regionów i organizacji pozarządowych. Przyczynia się do zdrowszej i bezpieczniejszej żywności, nowych i lepszych dróg, kolei czy lotnisk, czystszego środowiska i większego bezpieczeństwa na zewnętrznych granicach UE. Połączenie zasobów wzmacnia Europę i jest kluczem do dobrobytu. Gdy Europa zmaga się z niszczycielskim wpływem pandemii koronawirusa na społeczeństwo i gospodarkę, ambitny budżet UE spełniający oczekiwania Europejczyków ma większe znaczenie niż kiedykolwiek wcześniej.

Wieloletni budżet UE jest również znany jako ‘wieloletnie ramy finansowe’ lub WRF (po ang. MFF). Określa pułap kwoty, jaką UE może wydać w ciągu co najmniej pięciu lat w różnych obszarach polityk. Ostatnie długoterminowe budżety ustalano na siedem lat.

UE ma zarówno wieloletni budżet, jak i roczne budżety między innymi po to, aby zapewnić przewidywalność, a tym samym wydajność programom, które chce finansować. Ta przewidywalność jest potrzebna na przykład naukowcom pracującym nad wieloletnimi projektami.

WRF musi także charakteryzować się pewną elastycznością, aby móc odpowiadać na nieprzewidziane kryzysy i sytuacje awaryjne, takie jak pandemia koronawirusa. Dlatego zawiera szereg instrumentów zapewniających, że w nieprzewidzianych okolicznościach fundusze będą mogły zostać wykorzystane tam, gdzie są najbardziej potrzebne.

Na przykład fundusz solidarności UE zapewnia pomoc finansową w przypadku poważnej klęski w państwie członkowskim, a Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji pomaga pracownikom zwolnionym w wyniku zmian strukturalnych w światowym handlu lub kryzysu gospodarczego znaleźć nową pracę. Od początku kryzysu koronawirusowego, udostępniono fundusze UE, aby przeciwdziałać społeczno-ekonomicznym skutkom pandemii i wspierać systemy opieki zdrowotnej w krajach UE.

Budżet UE różni się od budżetów krajowych między innymi tym, że jest budżetem bardziej inwestycyjnym - nie finansuje np. edukacji podstawowej lub obrony narodowej, a zamiast tego skupia się głównie na kluczowych obszarach zapewniających wartość dodaną UE poprzez wspieranie wzrostu gospodarczego i konkurencyjności lub wcielanie w życie solidarności poprzez wspieranie osób najbardziej dotkniętych kryzysem koronawirusowym.

W co inwestuje UE?

Budżet wspiera badania i innowacje, inwestycje w transeuropejskie sieci oraz rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), co ma wspierać wzrost gospodarczy i tworzyć miejsca pracy w UE.

Najwięcej środków w ramach obecnego budżetu długoterminowego otrzymują wspólna polityka rolna UE (WPR), wspólna polityka rybołówstwa i środowisko. Następne są programy „spójności”, które pomagają zmniejszać dysproporcje w poziomie rozwoju regionów UE. Z wieloletniego budżetu finansowane są również projekty rozwojowe i międzynarodowa pomoc humanitarna..

Jak finansowany jest wieloletni budżet UE?

Fundusze na wieloletni budżet UE pochodzą z wielu źródeł przychodów i jego finansowanie nie jest łatwe do wytłumaczenia. Wśród nich są:

• wkłady finansowe państw UE
• cła przywozowe na produkty spoza UE
• grzywny nakładane na firmy naruszające unijne reguły konkurencji.

 

Aby pomóc krajom UE zaoszczędzić pieniądze, zwłaszcza w świetle skutków wybuchu koronawirusa, Parlament chce zreformować sposób finansowania budżetu UE. Wzywa do utworzenia nowych źródeł dochodu, a posłowie do PE sugerują, że pieniądze mogą pochodzić z nowych podatków od przedsiębiorstw (w tym z opodatkowania dużych firm z sektora cyfrowego), systemu handlu emisjami i podatku od tworzyw sztucznych.

W związku z przewidywanym spadkiem dochodu narodowego brutto krajów UE z powodu pandemii oraz w celu sfinansowania ożywienia gospodarczego, Parlament wzywa również do zwiększenia tzw. „pułapu zasobów własnych” - w szczególności maksymalnej kwoty, o którą UE może wnioskować od krajów członkowskich w celu sfinansowania budżetu.

Parlament zaznaczył, że nie wyrazi zgody na nowy wieloletni budżet UE bez reformy unijnych źródeł dochodów.

Jak przygotowywany jest wieloletni budżet UE?

Przed wygaśnięciem bieżącego budżetu długoterminowego, Komisja Europejska przedstawia propozycję następnego budżetu, która służy jako podstawa do negocjacji pomiędzy Parlamentem Europejskim i Radą, skupiającą ministrów ze wszystkich krajów UE.

W kwestii kolejnego wieloletniego budżetu na lata 2021–2027, Komisja opublikowała swój wniosek w maju 2018 roku, Parlament przyjął swoje stanowisko w listopadzie 2018 roku i potwierdził je w październiku 2019 r. Gdy wybuchła pandemia, Rada nie określiła jeszcze swojego stanowiska negocjacyjnego.

Aby walczyć z pandemią koronawirusa i jej konsekwencjami, Parlament wezwał 17 kwietnia i 15 maja 2020 r. do opracowania solidnego pakietu naprawy i odbudowy w celu ponownego uruchomienia gospodarki europejskiej i udzielenia pomocy osobom najbardziej dotkniętym kryzysem.

W odpowiedzi na wezwania Parlamentu, Komisja Europejska zaproponowała plan bodźców ekonomicznych o wartości 750 miliardów euro w połączeniu z budżetem UE w wysokości 1,1 biliona euro na lata 2021-2027.Do osiągnięcia porozumienia w sprawie kolejnego wieloletniego budżetu  wymagana jest jednomyślność wśród państw członkowskich UE.

Wysokość zaproponowanych przez Komisję Europejską nowych Wieloletnich Ram Finansowych (WRF) na lata 2021-2027 to 1,1 bln euro

 

W dniu 27 maja 2020 r. Komisja Europejska wydała wniosek w sprawie funduszu naprawczego i długoterminowego budżetu UE, Wieloletnich Ram Finansowych (WRF) na lata 2021–2027. Przewodniczący Rady Europejskiej wydał oświadczenie wskazujące, że skonsultuje się z państwami członkowskimi przed kolejną Radą Europejską zaplanowaną na 19 czerwca. Równolegle Rada przeanalizuje i oceni wniosek. Komisja zaproponowała także reformę zasobów własnych, m. in. podatek cyfrowy oraz graniczny podatek węglowy, co jest wyjściem naprzeciw oczekiwaniom Parlamentu Europejskiego. Dyskusje na temat zasobów własnych pomiędzy państwami członkowskimi są jednak zawsze bardzo trudne i na ostateczną listę zatwierdzonych nowych zasobów własnych przyjdzie nam jeszcze poczekać.

Ponadto, aby jak najszybciej udostępnić fundusze w celu zaspokojenia najpilniejszych potrzeb, Komisja proponuje zmianę obecnych wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020, aby udostępnić dodatkowe 11,5 mld EUR na finansowanie już w 2020 r.

Priorytetem zarówno dla KE, jak i państw jest teraz jak najszybsze osiągnięcie porozumienia w zakresie wysokości nowego wieloletniego budżetu i planu naprawczego. Komisja liczy, że uda się to jeszcze przed wakacjami.

Charles Michel, przewodniczący Rady Europejskiej powiedział: „To ważny krok w procesie decyzyjnym. Pomoże ukierunkować wsparcie na sektory i regiony najbardziej dotknięte pandemią COVID19”.

„Poruszymy tę kwestię na zwykłym posiedzeniu Rady Europejskiej w dniu 19 czerwca 2020 r. Należy zrobić wszystko, aby osiągnąć porozumienie przed przerwą letnią. Pandemia dotknęła naszych obywateli i przedsiębiorców w dużym stopniu. Potrzebują oni ukierunkowanej pomocy bez opóźnienia. Wzywam wszystkie państwa członkowskie do szybkiego przeanalizowania wniosku Komisji i konstruktywnej pracy na rzecz kompromisu w najlepszym interesie Unii”.

Wysokość zaproponowanego planu naprawczego KE nazwanego „Next Generation EU” to 750 mld euro, dzięki pożyczkom na rynkach finansowych, przy niskich stopach procentowych, zabezpieczonych gwarancjami państw członkowskich. Warto przypomnieć, że razem z pakietem środków zatwierdzonym 23 kwietnia przez Radę UE, który wyniósł 540 mld euro, łączna pomoc UE dla unijnej gospodarki wyniesie 1,29 bln euro.

 

„Next Generation EU” opiera się na trzech filarach:

Filar 1: Wsparcie państw inwestycjami i reformami

Stworzony nowy fundusz warty 560 mld euro w celu sfinansowania kluczowych inwestycji publicznych i reform związanych z realizacją europejskich priorytetów, czyli europejskiego Zielonego Ładu oraz Agendy Cyfrowej. Ponadto, Komisja proponuje dodać do Funduszu Sprawiedliwej Transformacji 40 mld euro. Znajduje się tutaj także warte 55 mld euro „uzupełnienie polityki spójności” na lata 2020-2022, a wysokość wsparcia będzie zależała od skutków gospodarczych i społecznych obecnego kryzysu odczuwanych przez dane państwo.

Filar 2: Pobudzenie gospodarki i pomoc w ponownym uruchomieniu inwestycji prywatnych

Działania w drugim filarze to zaproponowany nowy Instrument Wsparcia Wypłacalności, który może działać od 2020 r. i będzie dysponował budżetem o wysokości 31 mld EUR. Ma on na celu odblokowanie 300 mld EUR na wsparcie wypłacalności dla przedsiębiorstw ze wszystkich sektorów gospodarki i przygotowanie ich na „czystszą” i „cyfrową” przyszłość. Ponadto, dzięki instrumentowi „Strategic Investment Facility” (kontynuacja programu Junckera, wbudowana w InvestEU), 15 mld euro z tego programu powinno wygenerować inwestycje warte 150 mld euro w łańcuchy wartości o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa i strategicznej autonomii UE, jak np. sektor farmaceutyczny. Dotychczasowo działający InvestEU też zostanie zasilony dodatkowym 15,3 mld euro.

Filar 3: Wyciąganie bezpośrednich wniosków z kryzysu

Poprzez wzmocnienie programów, które dowiodły swojej wartości w czasie kryzysu, takich jak RescEU lub Horyzont Europa, ale także utworzenie nowego programu związanego ze zdrowiem publicznym, wzmocnienie europejskiej polityki sąsiedztwa, współpracy międzynarodowej i pomocy przedakcesyjnej. Przedstawiona  propozycja rozporządzenia Komisji Europejskiej w sprawie Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027 oraz towarzyszącego mu funduszu naprawczego, stanie się teraz przedmiotem negocjacji państw członkowskich. Dla przypomnienia, porozumienie w zakresie WRF wymaga jednomyślności w Radzie UE, a do zakończenia procesu potrzebna jest zgoda Parlamentu Europejskiego. Komisja ma nadzieję, że państwa zatwierdzą nowe WRF do lipca br.